Do spółek kapitałowych można wnosić dwa rodzaje wkładów: wkłady pieniężne i wkłady niepieniężne. O ile wnoszenie tych pierwszych jest częstą praktyką, o tyle wkłady niepieniężne zdają się być mniej oczywistym rozwiązaniem. Istotą aportu, czyli wkładu niepieniężnego w spółce kapitałowej, jest przeniesienie na spółkę wszelkich praw do przedmiotu takiego wkładu.
Już w latach 90-tych w orzecznictwie wskazano, że wkład niepieniężny w spółce mogą stanowić wiadomości
i doświadczenia o charakterze technicznym nadające się bezpośrednio do zastosowania w procesie produkcji, innymi słowy know-how (XIV GR 1/90, OG 1991, Nr 2, poz. 124). Zdolność aportową (możność bycia przedmiotem wkładu niepieniężnego) w zakresie praw na dobrach niematerialnych posiadają prawa z zakresu wynalazczości takie jak patent, prawo do patentu przy wynalazku, świadectwo ochronne, prawo do tego świadectwa przy wzorze użytkowym, licencja do korzystania z wzoru użytkowego, wynalazku czy know-how.
Zważywszy, że określenie zdolności aportowej dostarcza wielu trudności należy wskazać, że dobro bądź prawo może być wniesione do spółki jako wkład niepieniężny tylko gdy łącznie spełnia następujące przesłanki:
1) możliwe jest ustalenie wartości ekonomicznej tego prawa jako przedmiotu wkładu;
2) możliwa jest wycena i umieszczenie przedmiotu w bilansie spółki;
3) jest zbywalne;
4) wyróżnia się zdolnością likwidacyjną (może wejść do masy likwidacyjnej bądź upadłościowej).
Poniżej wskazujemy najczęstsze problemy związane z wnoszeniem aportu w postaci własności intelektualnej.
WARTOŚĆ WKŁADU NIEWYSTARCZAJĄCA DO POKRYCIA KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO
W myśl art. 154 par. 3 zd. 1 k.s.h. wkład niepieniężny winien mieć co najmniej wartość sumy nominalnej obejmowanych w zamian udziałów. Udziały bowiem, nie mogą być obejmowane poniżej ich nominalnej wartości. Szczególnie istotne jest, aby umowa spółki określała przedmiot wkładu, osobę wspólnika wnoszącego aport oraz liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów. Określenie wartości wkładu niepieniężnego nierzadko jest trudne i czasochłonne, stąd wartość takiego aportu powinna być wyliczana według wartości zbywczej w dniu zawarcia umowy spółki.
PRZEDMIOT WKŁADU OBCIĄŻONY WADAMI
Często zdarza się, że wkład w postaci własności intelektualnej obciążony jest wadą prawną. Pośród najczęstszych przypadków należy wskazać sytuacje kiedy:
1) prawo własności intelektualnej nie istnieje;
2) prawa własności intelektualnej należą do innej osoby;
3) prawo własności intelektualnej jest obciążone prawem osoby trzeciej.
W przypadku wniesienia wadliwego wkładu, na podstawie art. 14 par. 2 k.s.h. wspólnik wnoszący aport obowiązany jest do wyrównania spółce kapitałowej różnicy między wartością przyjętą w umowie, a zbywczą wartością wkładu.
ZAWYŻENIE WARTOŚCI WKŁADU
Przepisy kodeksu spółek handlowych przewidują odpowiedzialność za zawyżenie wartości wkładu w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, gdy wartość wkładu niepieniężnego zostanie znacznie zawyżona
w stosunku do wartości zbywczej wkładu. W konsekwencji wspólnik, który wniósł taki wkład, oraz członkowie zarządu, którzy, wiedząc o tym, zgłosili spółkę do rejestru, obowiązani są solidarnie wyrównać spółce brakującą wartość. Co więcej, wspólnik oraz członkowie zarządu nie mogą być zwolnieni od tego obowiązku. Analogiczna sytuacja w spółkach akcyjnych skutkuje odpowiedzialnością cywilno- prawną założycieli oraz członków zarządu.
Karolina Kleina
Kancelaria Prawna ARKANA