Wspólnicy spółki jawnej odpowiadają za zobowiązania spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem obecnym i przyszłym. Odpowiedzialność ta jest dodatkowo rozszerzona również na te zobowiązania, które powstały przed przystąpieniem wspólnika do spółki, a nawet przed powstaniem spółki.
Większość przedsiębiorców zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej w formie spółki jawnej wie o tym, że w razie niewypłacalności spółki, będzie ponosić odpowiedzialność za jej zobowiązania bez ograniczeń, całym swoim osobistym majątkiem. Jednak nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że będzie ponosić odpowiedzialność także za długi, które powstały przed jego przystąpieniem do spółki, a nawet przed powstaniem spółki. Co więcej, odpowiedzialności tej nie można wyłączyć w drodze umowy ze wspólnikami. Przepisy kodeksu spółek handlowych przewidują dwa przypadki, w których mamy do czynienia z tego typu odpowiedzialnością.
Pierwszy przypadek wynika z art. 32 kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia. Oznacza to, że pomimo iż nowy wspólnik nie miał wpływu na powstanie zobowiązań sprzed jego przystąpienia do spółki, wierzyciele spółki – w razie jej niewypłacalności – będą mogli egzekwować należności również od nowego wspólnika.
Natomiast drugi przypadek dotyczy etapu tworzenia spółki jawnej. Zgodnie z art. 33 k.s.h. osoba, która zawiera umowę spółki jawnej z przedsiębiorcą jednoosobowym, który wniósł do spółki przedsiębiorstwo, odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa przed dniem utworzenia spółki do wartości wniesionego przedsiębiorstwa. W tym przypadku wierzyciele osoby fizycznej, prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, która następnie – po powstaniu zobowiązań – zawiązała umowę spółki jawnej, do której wniosła swoje przedsiębiorstwo, będą mogli dochodzić swoich należności od nowych wspólników przedsiębiorcy jednoosobowego. Jednak odpowiedzialność tych wspólników będzie ograniczona do wartości wniesionego przedsiębiorstwa według stanu w chwili wniesienia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela.
Istotne jest to, że nawet umowa ze wspólnikami, która stanowi, że wspólnik nie będzie odpowiadał za zobowiązania powstałe przed przystąpieniem do spółki lub za zobowiązania przedsiębiorcy, wnoszącego do spółki swoje przedsiębiorstwo, nie chroni przed roszczeniami wierzycieli. Bowiem, zgodnie z art. 34 k.s.h. postanowienia umowne niezgodne z przepisami regulującymi wyżej opisane przypadki, nie wywierają skutków wobec osób trzecich. Jeśli więc wierzyciel spółki będzie egzekwował od nowego wspólnika należności, które powstały przed jego przystąpieniem do spółki lub – w przypadku należności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa – przed powstaniem spółki, to ten wspólnik nie może się bronić zarzutem, że został zwolniony z odpowiedzialności na podstawie umowy. Jednak takie uzgodnienia będą wywoływać skutki w stosunkach wewnętrznych, co oznacza, że w razie zawarcia umowy zwalniającej z odpowiedzialności wspólnik, który ureguluje długi spółki powstałe w wyżej opisanych przypadkach, będzie miał prawo żądać od pozostałych wspólników zwrotu kwoty, zapłaconej wierzycielowi.
Magdalena Aksamit – Królewicz Kancelaria Prawna ARKANA