Z pierwszym dniem stycznia 2011 roku weszła w życie ustawa z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz. U. Nr 249 poz. 1655). Zmianom uległy przepisy regulujące korzystanie z urlopu ojcowskiego. Nowelizacja dotyczy dwóch aspektów: korzystania z urlopu ojcowskiego przez ojca adopcyjnego, a także – zarówno w przypadku ojca biologicznego, jak i adopcyjnego – zwiększenia wymiaru urlopu ojcowskiego do dwóch tygodni od dnia 1 stycznia 2012 r.
Wydłużenie terminu skorzystania z urlopu ojcowskiego w przypadku adopcji
Do tej pory ojciec adopcyjny dziecka nie zawsze miał możliwość skorzystania z urlopu ojcowskiego. Długotrwała procedura sądowa związana z adopcją często powodowała, że wydanie prawomocnego orzeczenia o przysposobieniu następowało już po ukończeniu przez dziecko 12 miesiąca życia. Zgodnie zaś z dotychczas obowiązującym prawem po upływie roku od narodzin dziecka rodzic adopcyjny tracił możliwość skorzystania z prawa do urlopu ojcowskiego.
Nowelizacja kodeksu pracy wydłużyła okres, w którym ojcu adopcyjnemu przysługuje prawo do skorzystania z urlopu ojcowskiego. W tej chwili można z niego skorzystać w przeciągu 12 miesięcy liczonych od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie. Wykorzystanie urlopu nie może jednak nastąpić później niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie później niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.
Zwiększenie wymiaru urlopu ojcowskiego od 1 stycznia 2012 r.
Druga zmiana mówi o wydłużeniu czasu trwania urlopu ojcowskiego. W tym roku – podobnie, jak i w roku ubiegłym – pracownikowi, który wychowuje dziecko, przysługuje jednotygodniowy urlop. Jednak, od kolejnego, 2012 roku, wymiar urlopu wzrośnie do dwóch tygodni. W tej sytuacji ojcowie dzieci urodzonych w 2011 roku mogą wykorzystać swój jednotygodniowy urlop w tym roku albo też wstrzymać się do następnego roku i wówczas, zanim ich dzieci ukończą 12 miesięcy, skorzystać z urlopu w wymiarze dwóch tygodni.
Nowelizacja reguluje także sytuację, w której ojciec zechce wykorzystać jednotygodniowy urlop na koniec 2011 roku. Wówczas, jeżeli planowany urlop będzie obejmował również dzień 1 stycznia 2012, ustawa zezwala na przedłużenie urlopu do łącznego wymiaru dwóch tygodni. Aby skorzystać z tego uprawnienia, pracownik powinien złożyć pisemny wniosek do pracodawcy o wykorzystanie urlopu zgodnie z jego podwyższonym wymiarem.
Co zrobić, by otrzymać urlop?
Urlop ojcowski udzielany jest na pisemny wniosek pracownika–ojca wychowującego dziecko. Pismo takie należy złożyć nie później na 7 dni przed rozpoczęciem urlopu. Zgodnie z art. 1823 § 3 kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika.
Tomasz Lewandowicz, Kancelaria Prawna ARKANA
Artykuł ukazał się w Dzienniku Bałtyckim, w dodatku Praca – numer z dn. 7.02.2011.