Arkana Gdynia - Warszawa - Suwałki

Porady

Lubimy dzielić się wiedzą popartą długoletnią praktyką.

Wróć

Jak zaspokoić się z majątku dłużnika objętego małżeńską wspólnością majątkową?

Niejednokrotnie zdarza się, że egzekucja z majątku osobistego naszego dłużnika nie przynosi zamierzonego efektu, a w toku postępowania egzekucyjnego okazuje się, że jedynym wartościowym składnikiem majątkowym dłużnika jest nieruchomość objęta wspólnością majątkową małżeńską. Jeżeli małżonek dłużnika nie udzielił zgody na zaciągnięcie przez dłużnika zobowiązania (a contrario art. 41 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), to co do zasady nie możemy zaspokoić się z takiego składnika. Czy w takiej sytuacji wierzyciel pozostaje całkowicie bezradny? Nie. Przepisy prawa przewidują stosowne mechanizmy, które mogą umożliwić wierzycielowi zaspokojenie także z majątku wspólnego małżonków, o czym poniżej.

 Kiedyś wierzycielom było łatwiej

Do 2005 roku przepisy prawa nie przewidywały warunku zgody małżonka na zaciągnięcie zobowiązania, by umożliwić wierzycielowi zaspokojenie również z majątku dłużnika objętego  małżeńską wspólnością majątkową. Jeżeli zatem nasz dług powstał przed wejściem w życie obecnych unormowań (tj. przed 20 stycznia 2005 roku) i nie uległ jeszcze przedawnieniu, to brak jest przeszkód by zaspokajać się zarówno z majątku osobistego jak i wspólnego dłużnika. W takim wypadku, dysponując tytułem wykonawczym przeciwko dłużnikowi, wystarczy uzyskać klauzulę wykonalności na małżonka dłużnika. Pozwoli nam ona objąć egzekucją również przedmioty wspólne, np. nieruchomości.

 Obecnie ochrona majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka jest zwiększona

Zobowiązania powstałe po 20 stycznia 2005 roku, tj. po dacie wejścia w życie nowelizacji przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz kodeksu postępowania cywilnego, żądzą się jednak nowymi prawami. Żeby pociągnąć naszego dłużnika do odpowiedzialności majątkiem wspólnym jego i małżonka, należy wykazać dokumentem urzędowym lub prywatnym, że wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika. W obrocie gospodarczym takie zgody to jednak rzadkość. Zawierając umowy z partnerami biznesowymi sporadycznie staramy się uzyskać tego typu zabezpieczenie na przyszłość, wierząc raczej w uczciwość naszego kontrahenta. Gdy zaś zdecydujemy się na wyegzekwowanie od partnera zgody jego małżonka, często spotkamy się z odmową czy nawet utratą kontraktu. Nie dziwi więc fakt, że wierzycielom trudno jest spełnić określony przepisami prawa wymóg zgody małżonka na zaciągnięcie danego zobowiązania.

Nie zamyka to jednak wierzycielowi drogi do uzyskania zaspokojenia z majątku wspólnego. Zgodnie z art. 52 § 1a kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wierzyciel ma możliwość żądania ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej małżonków. Podział majątku może nastąpić jedynie w czasie trwania ich związku małżeńskiego. Zgodnie z przepisami, osobą, która może zażądać podziału jest „wierzyciel”, a więc osoba, która dysponuje tytułem wykonawczym (zwykle orzeczeniem sądu) stwierdzającym istnienie wierzytelności. By dokonać zniesienia majątkowej wspólności małżeńskiej, należy uprawdopodobnić, że zaspokojenie naszej wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Nie jest zatem wymagane udowodnienie powyższej okoliczności, a wystarczy jej „uprawdopodobnienie” – co stanowi dla wierzyciela znaczne ułatwienie. Brak jest więc konieczności, by wierzyciel podjął uprzednio próbę egzekucji wierzytelności (stwierdzonej tytułem wykonawczym) z majątku osobistego dłużnika i spotkał się z niepowodzeniem zaspokojenia. Nie ma jednak przeszkód, by taką procedurę przejść. Podziału – na wniosek wierzyciela – dokonuje sąd, który w zapadłym orzeczeniu wskazuje datę, z jaką następuje podział majątku małżonków. 

Podział majątku wspólnego małżonka i jego dłużnika umożliwia wierzycielowi zaspokojenie z udziału powstałego w majątku wspólnym małżonków, jaki w wyniku podziału przypadnie temu z małżonków, który jest dłużnikiem. W wyniku przedmiotowego podziału następuje zatem rozszerzenie katalogu składników majątku dłużnika, które mogą stanowić źródło zaspokojenia dla  wierzyciela.

Agnieszka Hervy                                                                                                                                                              Kancelaria Prawna ARKANA


Arkana